Dama Virtuti Militari

10 września jest niezwykle ważną datą w historii Polski. W tym roku obchodzimy 70. rocznice wybuchu Powstania Warszawskiego, właśnie z tej okazji w Domu Joanitów odbył się wykład pt. „Niezwykłe dzieje Kapitan Dutkowskiej (1900-1949), Damy Virtuti Militari, pionierki Gorzowa” prowadzony przez p. Jerzego Zysnarskiego, niezależnego dziennikarza i regionalisty z Gorzowa.

Elżbieta Dutkowska była jednym z kapitanów AK. Jej biografia pełna jest luk, a także wydarzeń, które mogą zaskakiwać. Urodziła się 5 listopada 1900 r. w Sandomierzu, a jej ojciec Piotr Cmela był kolejarzem. Swoją karierę rozpoczęła wraz z wybuchem II Wojny Światowej od funkcji Łącznika. Od 1942r. pełniła służbę jako szef łączności Okręgu Łódzkiego AK. Będąc w AK używała różnych pseudonimów oraz nazwisk, między innymi „Hanka” i „Tytus”. W roku 1943 została uhonorowana Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, co w 2011r. zostało zweryfikowane i potwierdzone. 15 kwietnia 1945r. aresztowana przez NKWD, jednak uciekła podczas transportu do obozu. Od 1946 r. mieszkała w Gorzowie, gdzie założyła swoją własną wytwórnie Ciast i czekolad „Hanka” przy ul. Chrobrego 26. Mimo, że prawdopodobnie była poszukiwana przez NKWD w dokumentach używała ona swoich prawdziwych danych. E. Dutkowska była też członkiem PPS.
Zmarła 15 listopada 1949 r. w Szpitalu im. Pawłowa w Poznaniu, po czym pochowana z wojskowymi honorami w Krypcie Zasłużonych pod kaplicą na cmentarzu Parafii Św. Antonieg w Starołęce.

Niewątpliwie była to jedna z najbardziej zasłużonych osób. Oprócz Orderu Virtuti Militari otrzymała między innymi Krzyż Walecznych (1942), Srebrny Krzyż Zasług z Mieczami, Odznakę Grunwaldzką (1947).

Patrycja Peszko